Jednym ze stereotypów dotyczących autyzmu jest przekonanie, że każda osoba autystyczna musi posiadać jakąś wyjątkową, intensywną pasję czy talent. Rzeczywistość jest jednak znacznie bardziej złożona.
Autyzm to nie lista cech do spełnienia, a całe spektrum doświadczeń. Każda osoba autystyczna jest wyjątkowa i znajduje się w innym miejscu tego spektrum. Dla niektórych intensywne pasje są ważną częścią życia, dla innych niekoniecznie.
Niektórzy mają intensywne fascynacje, inni interesują się wieloma rzeczami po trochu, a jeszcze inni mogą nie mieć wyraźnie zarysowanych pasji. Wszystkie te doświadczenia są równie autentyczne.
Warto wiedzieć, że zainteresowania osób ze spektrum autyzmu mogą dotyczyć praktycznie wszystkiego – od wszechświata i dinozaurów, przez komiksy i gry, po rozkłady jazdy pociągów czy kolekcjonowanie konkretnych przedmiotów.
Dlaczego te zainteresowania są takie ważne?
Gdy mówimy o zainteresowaniach osób w spektrum, warto dostrzec ich prawdziwą funkcję i znaczenie. To nie są po prostu „dziwactwa” czy „obsesje”, jak czasem błędnie je określa się w potocznym języku.
Po pierwsze, dają poczucie kontroli i przewidywalności w świecie, który często wydaje się chaotyczny i przytłaczający. Po drugie, przynoszą prawdziwą radość i satysfakcję. Wreszcie, mogą być mostem do budowania relacji z innymi. Może to być sposób na radzenie sobie z przeciążeniem sensorycznym. Zainteresowanie stwarza przestrzeń, w której osoby w spektrum mogą czuć się kompetentni i pewni siebie.
Niestety, zbyt często rodzice próbują „normalizować” dziecko autystyczne poprzez ograniczanie jego naturalnych zainteresowań. Takie podejście może przynieść więcej szkody niż pożytku.
Zamiast tego, warto traktować szczególne zainteresowania jako most – możliwość nawiązania głębszej relacji i zrozumienia. Gdy dziecko lub dorosła osoba z autyzmem dzieli się swoją pasją, oferuje nam wgląd w swój sposób myślenia i postrzegania świata.
To, czego naprawdę potrzebują osoby w spektrum, to nie pozbawianie ich tego, co daje im poczucie bezpieczeństwa i radości, ale akceptacja i wsparcie w realizowaniu zainteresowań w zdrowy i konstruktywny sposób.
Osoby w spektrum autyzmu mają prawo do rozwijania swoich pasji na swój własny, wyjątkowy sposób.
Warto podkreślić, że najcenniejszym źródłem wiedzy o spektrum autyzmu są same osoby autystyczne. Amythest Schaber w swoim cyklu „Ask an Autistic” (Zapytaj osobę z autyzmem) poświęciła cały odcinek znaczeniu fascynacji. Zachęcamy do obejrzenia (nagranie w języku angielskim)!
