Nowy rok szkolny tuż-tuż! Dla dzieci w spektrum autyzmu to może być szczególnie stresujący czas, niezależnie czy dziecko właśnie zaczyna przygodę ze szkołą, czy wraca po wakacjach. Pamiętajcie, każde dziecko jest inne i potrzebuje indywidualnego podejścia. Przemyślany plan pomoże zorganizować ten czas tak, żeby początek szkoły był pozytywnym doświadczeniem.✨
🤔 Pomocna i bardzo ważna w przygotowaniu do szkoły jest rozmowa z samym dzieckiem. Wytłumaczmy mu, czym jest spektrum autyzmu, dostosowując przekaz do jego wieku. Pomoże mu to zrozumieć i zaakceptować swoje mocne strony i wyzwania, z którymi przyjdzie mu się zmierzyć. Należy wesprzeć dziecko i pozwolić mu na swobodne korzystanie z ulubionych form relaksu, rozmawiać o zmianach lub być dostępnym emocjonalnie, czyli po prostu mieć dużo czasu, zrozumienia i być blisko.
🏫 Wyborem szkoły rodzice zajmują się dużo wcześniej, czasem rok przed podjęciem nauki. Jeśli mamy dziecko niepełnosprawne intelektualnie, dobrze jest podjąć decyzję w porozumieniu z zespołem specjalistów, którzy do tej pory zajmowali się dzieckiem. Jeśli dziecko nie wymagało takiego wsparcia, należy wziąć pod uwagę preferencje i zdanie przyszłego ucznia oraz rodzicielską wiedzę na temat jego potrzeb.
Idealna szkoła dla ucznia w spektrum to placówka otwarta, gdzie wszyscy pracownicy współpracują ze sobą i rodzicami, szukając najlepszych rozwiązań dla dziecka. Ważne jest, aby uczeń czuł się częścią społeczności szkolnej i miał w niej swoje bezpieczne miejsce.
Nauczanie dziecka w spektrum autyzmu w typowej klasie jest zawsze wyzwaniem, wymagającym od nauczyciela dostosowania metod, a czasem programu nauczania. Podstawą jest zrozumienie jego odmienności neurorozwojowej przejawiającej się często lub czasem w odmienności komunikacyjnej, okazywaniu radości, frustracji, napięcia, odmiennym reagowaniu na codzienne sytuacje lub zmianę, innych fascynacjach, zainteresowaniach. Do tego dochodzi odmienny sposób przetwarzania informacji sensorycznych (dźwięki, wrażenia wzrokowe, zapachowe, dotykowe), który może dziecku utrudniać spędzanie czasu w szkole, może być przyczyną nadmiernego zmęczenia, stresu, napięcia.
Podstawowa zasadą będzie „lepiej mniej niż więcej”. Należy obserwować dziecko, pozwolić mu wycofywać się jeśli tego potrzebuje, lub angażować, jeśli to sprawia mu radość. Najważniejsze jest zbudowanie poczucia bezpieczeństwa. To jest podstawowa baza, na której potem można budować u dziecka zadaniowość i umożliwiać mu zdobywanie nowych doświadczeń i wiedzy.
Choć dzieci często preferują pracę indywidualną, ważne jest stwarzanie im również możliwości pracy zespołowej, pod warunkiem, że to zaakceptują. Utrzymywanie się trudności w kontaktach rówieśniczych, problemy komunikacyjne czy przywiązanie do rutyny i opór przed zmianami, będą prawdopodobnie towarzyszyć dziecku.
Wiedza o dziecku w spektrum to podstawa do zaakceptowania faktu, że nie wszyscy mamy takie same potrzeby, ale każdy z nas ma prawo do ich realizacji, pod warunkiem, że nie są społecznie krzywdzące.
Pojawiające się zachowania buntownicze czy opozycyjne wynikają zazwyczaj z przeciążenia bodźcami, zbyt wysokich wymagań w grupie, niezrozumienia sytuacji lub problemów zdrowotnych, o których dziecko nie potrafi zakomunikować czy zidentyfikować.
Zadaniem nauczyciela jest takie pokierowanie procesem edukacji i wychowania, by stworzyć dziecku bezpieczne i przyjazne warunki do nauki, rozwoju. Do tego potrzebna jest wiedza i znajomość metod radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Od lat mówi się o szkodliwości metod behawioralnych, które opierają się na dyrektywnym podejściu i egzekwowaniu wymagań stawianych dziecku. Należy wyraźnie zaznaczyć, że są to metody krzywdzące, doprowadzające dzieci do wielkiej frustracji i nierzadko depresji.
✏️ Otoczenie szkolne może być przytłaczające z powodu bodźców, które innym dzieciom nie przeszkadzają (pogłos w sali, światło, dzwonek szkolny, niezrozumienie poleceń nauczyciela, zmiana rutyny). Z czasem dziecko może przyzwyczaić się do fizycznych aspektów szkoły, ale mogą pojawić się nowe wyzwania społeczne i emocjonalne, takie jak konflikty z rówieśnikami czy trudności w zrozumieniu dynamiki grupowej.
- Dla dzieci z problemami komunikacyjnymi bardzo pomocne będzie stworzenie planu aktywności i zwizualizowanie mu krok po kroku, najważniejsze wydarzenia w ciągu dnia.
- Dobrze jest wcześniej pojechać z dzieckiem do jego szkoły, zapoznać go z nową trasą, budynkiem.
- W pierwszych dniach być w stałym kontakcie z nauczycielem, żeby móc w porę zareagować i dać wsparcie dziecku.
- Jeśli dziecko ma swój talizman, lub rzecz z którą czuje się bezpiecznie, nie zapomnijmy dołączyć tego do wyposażenia szkolnego.
- Wszelki pospiech, brak książki/zeszytu/butów zmiennych czy czegokolwiek z wyprawki szkolnej może skutkować stresem i frustracją.
❤️ Spektrum autyzmu nie powinno być przeszkodą w funkcjonowaniu dziecka w szkole. Przy odpowiednim wsparciu, życzliwości i zrozumieniu dzieci te mogą osiągać sukcesy edukacyjne, rozwijać swoje unikalne talenty i zaufanie do otoczenia.
