Czym jest depresja?
Depresja to zaburzenie nastroju charakteryzujące się długotrwałym obniżeniem samopoczucia i innymi objawami wpływającymi na emocje, zachowanie i funkcje poznawcze.
- Przyczyn może być wiele, zazwyczaj wymieniane są czynniki:
- Genetyczne
- Rodzinne
- Osobowe
- Stres
- Głównymi objawami są:
- Obniżony nastrój, smutek, brak chęci do życia
- Niska samoocena, poczucie winy
- Zmiany w zachowaniu
- Problemy ze snem i apetytem
Diagnoza wymaga utrzymywania się objawów przez co najmniej dwa tygodnie. Wyróżnia się depresję łagodną, umiarkowaną i ciężką.
Depresja u dzieci
Depresja u dzieci przejawia się inaczej niż u dorosłych, którzy są w stanie określić, co przeżywają. Młodsze osoby często nie potrafią precyzyjnie opisać swoich emocji i przyczyn złego samopoczucia. Depresja dziecięca objawia się poprzez zmiany w zachowaniu, takie jak apatia czy brak energii. Werbalnie dzieci mogą komunikować poczucie odrzucenia („nikt mnie nie kocha”) i niską samoocenę („nie dam rady”). Często pojawiają się również objawy somatyczne, takie jak bóle brzucha, głowy, problemy z sercem czy oddychaniem, a także moczenie nocne. U niektórych dzieci może wystąpić regres rozwojowy, przejawiający się problemami z mową czy moczeniem się w ciągu dnia. Charakterystyczne jest też nadmierne zamartwianie się i lęk o przyszłość, wyrażane przez częste pytania o bezpieczeństwo.
Kolejnym sygnałem alarmowym jest utrata zainteresowań oraz brak przyjemności z aktywności, które wcześniej sprawiały dziecku radość. Rodzice i nauczyciele często zauważają, że dziecko rezygnuje z zabawy, nie chce rysować ani układać klocków, choć wcześniej to lubiło.
Niestety, dziecięca depresja, często objawiająca się nadmierną drażliwością, bywa błędnie interpretowana jako problem związany ze „złym wychowaniem”. Dziecko może niekontrolowanie wybuchać płaczem, złością, krzyczeć, być wrogo nastawione do innych.
Warto pamiętać, że objawy depresji mogą się różnić u poszczególnych dzieci. Dlatego tak ważna jest wczesna diagnoza i odpowiednie wsparcie, dostosowane do indywidualnych potrzeb każdego dziecka.
Depresja u młodzieży
Okres adolescencji to czas intensywnych zmian biologicznych, psychologicznych i społecznych, nastolatek jest wtedy podatny na doświadczenie uczucia chaosu, niekoniecznie rozumie to, co dzieje się w jego ciele i emocjach. Przyczyny depresji u młodzieży są złożone i często trudno wskazać jedną konkretną.
Młody człowiek w depresji często doświadcza intensywnych, zmiennych emocji, poczucia bezwartościowości i winy. Może mieć trudności z wyrażaniem uczuć i kontrolowaniem reakcji. Rodzice powinni pamiętać, że dziecko nie zachowuje się tak celowo.
Objawy depresji u nastolatków obejmują pesymizm, ciągłe zmęczenie, problemy z koncentracją i niechęć do życia. Bardzo prawdopodobne jest obniżenie wyników w szkole. Mogą pojawić się dolegliwości fizyczne, zaburzenia snu, autoagresja, a nawet myśli samobójcze. Ważne, by nie stawiać diagnozy samodzielnie.
Czynniki ryzyka depresji to m.in. nadmierny perfekcjonizm, niska samoocena, słabe umiejętności społeczne oraz stresujące i traumatyczne wydarzenia życiowe. Leczenie depresji to proces wymagający czasu i często profesjonalnej pomocy. Warto podkreślić, że depresja zazwyczaj nie ma jednej, łatwo identyfikowalnej przyczyny. Próby przypisywania winy konkretnym osobom czy sytuacjom – czy to rodzicom, nauczycielom, rówieśnikom, czy samemu nastolatkowi – są nie tylko nieskuteczne w procesie zdrowienia, ale mogą wręcz zaszkodzić psychicznemu dobrostanowi młodej osoby. Zamiast szukać winnych, lepiej skupić się na zapewnieniu wsparcia i zrozumienia.
Wsparcie rodziców jest kluczowe w pomocy dziecku z depresją. Niezmiernie ważne jest aktywne słuchanie, okazywanie zrozumienia i cierpliwości. Należy unikać bagatelizowania problemów dziecka, krytyki czy wywierania presji na szybką poprawę. Ważne jest, by dać dziecku czas i przestrzeń, jednocześnie będąc dla niego wsparciem.
